Τα χειρότερα έρχονται. Έρχονται χρόνια δύσκολα. Έρχονται χρόνια σκοτεινά. Έρχονται πικρά χρόνια. Ο φασισμός χτυπάει την πόρτα για μια ακόμη φορά. Αυτήν την φορά όμως ευγενικά. Είναι βελούδινος. Δεν έρχεται για να στείλει αντιστασιακούς στα ξερονήσια. Δεν έρχεται για να στήσει αθώους στο απόσπασμα. Δεν έρχεται για να σε χτυπήσει πισώπλατα. Όχι. Είδανε πως δεν τους βγαίνει. Τούτη την φορά έρχεται με αλλαγμένο πρόσωπο. Αυτή την φορά ο φασισμός είναι ωραίος, γλυκός, παρηγορητικός, λυτρωτικός. Είναι η νέα ιδεολογία που θα έρθει να σε σώσει. Ναι, υπόσχεται να σε σώσει μικροαστέ.
Δεν έχει ανάγκη καν να υποσχεθεί. Θα σου παρουσιαστεί σαν να τον έχεις ανάγκη. Όχι με την επιβολή αλλά ως παράκλητος. Θα παρουσιαστεί ως η μόνη επιλογή. Όπου ακούς «δεν υπάρχει άλλη λύση» να ξέρεις ότι παραφυλάει ο φασισμός που δεν φέρνει καμία λύση. Θα σε παρακολουθεί σε κάθε σου κίνηση, δεν θα κάνει τίποτα εναντίον σου. Θα σε μάθει να παρακολουθείς κι εσύ τους άλλους. Θα απομονωθείς, θα χτίσεις φυλακές για τους άλλους και χωρίς να το καταλάβεις θα κλειστείς εσύ μέσα.
Θα είναι τόσο ανθρώπινος, τόσο ραφιναρισμένος, σχεδόν … σοσιαλιστικός. Έρχεται για να σώσει τον κόσμο και την κοινωνία από τα προβλήματά τους. Ο φασισμός θα σε λυτρώσει από την ανεργία, την φτώχια, την εγκληματικότητα, την αταξία και κάθε λογής σκοτούρα που μπορεί να έχεις. Πατάει πάνω στην αμορφωσιά και απλώνει τα κεφάλια του παντού σαν την Λερναία Ύδρα. Είναι παντού, και όταν κόβεις ένα από τα κεφάλια του, τότε άλλα δύο ξεπετάγονται. Ο φασισμός έρχεται όχι με ψέματα αλλά με μισές αλήθειες, με υπερβολικές εκφράσεις που σε κάνουν να χάνεις το μέγεθος και το νόημα των πραγμάτων, με συνωμοσίες και συνωμοσιολογίες.
Αυτήν την φόρα είναι δυνατός και προετοιμασμένος πιότερο από κάθε άλλη φορά, πιο ύπουλος. Τώρα πλέον ξέρει τι και πώς να το κάνει. Ψάχνει να βρει εχθρούς, ανθρώπους στους οποίους θα ρίξει το φταίξιμο για την ίδια τους την κατάσταση, ανθρώπους που είναι εύκολοι στόχοι. Άνθρωποι που θα σε κάνουν να βγάλεις όλο το μίσος που κρύβεις (ή και δεν κρύβεις) μέσα σου. Άνθρωποι απλοί, καθημερινοί. Αυτοί μπορεί να είναι πρόσφυγες που ‘‘θα σου κλέψουν την δουλεία’’ και ‘‘θα σου αλλοιώσουν τον πολιτισμό’’ ή μπορεί επίσης να είναι οι κομμουνιστές που θα σου πάρουν τα σπίτια, οι ξένοι και οι παράξενοι.
Σου το είπα αυτή η φορά είναι διαφορετική. Τούτη την φορά ο φασισμός είναι δουλεμένος, λαξευμένος και σχηματισμένος από την ανεκπαίδευτη και χυδαία συμπεριφορά σου. Τώρα θα έρθει μέσα από την τηλεόραση και τα κανάλια που σου λένε πώς είναι ο κόσμος. Θα έρθει μέσω των δημοσιογράφων που σου λένε την αλήθεια πρωί – μεσημέρι – βράδυ από το χαζοκούτι στο οποίο είσαι παθητικά στημένος. Έρχεται κρυφά μέσα από το μίσος που σου διδάσκουν στο σχολείο, από την αίσθηση εθνικής, τοπικής, οπαδικής ανωτερότητας.
Αυτήν την φορά δεν θα έρθει απ’ έξω, θα έρθει μέσα από σένα. Όπως σου είπα, πατάει στην ημιμάθεια. Έχεις ακούσει πολλά, έχεις διαβάσει πολλά κι ωστόσο δεν μπορείς να τα συνδέσεις μεταξύ τους κι έτσι δεν ξέρεις τίποτα. Ζει μέσα στο μυαλό σου και τρέφεται από το μίσος σου για όλους τους διαφορετικούς ανθρώπους που δεν είναι σαν και σένα. Αλλά όχι, για να είμαι πιο συγκεκριμένος, ζει από τον φόβο σου για τους ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από το ‘‘πρότυπο πολίτη’’ που σου έχουν περάσει τα αγαπημένα σου και έγκυρα κανάλια.
Μέσα από όλα αυτούς τους παράγοντες έρχεται ο φασισμός. Μέσα από αυτά αλλάζεις και γίνεσαι αυτό που σε θέλουν. Σε θέλουν έναν μικρό καλοβαλμένο ομοιόμορφο ανθρωπάκο, χωρίς άποψη, χωρίς κριτική σκέψη. Έναν άνθρωπο που θα καταναλώνει και απλά θα ενδιαφέρεται μόνο εάν η περιουσία του αυξάνει και ο ίδιος του ο εαυτός είναι καλά. Σε θέλουν έναν ανθρωπάκο, όχι άνθρωπο στην ουσία. Δεν πρέπει να ενδιαφέρεσαι για το καλό κάποιου άλλου αν δεν έχεις συμφέρον από αυτόν. Πρέπει να μην έχεις την αίσθηση της κοινότητας, αλλά μιας πολύ στενής ομάδας, όχι ενός αληθινού ‘‘Εμείς’’ αλλά ενός ‘‘Εγώ και οι δικοί μου’’, να μην ενδιαφέρεσαι πραγματικά για το κοινό καλό. Δεν θα σου ζητήσει να κάνεις κάτι κακό. Αντιθέτως, θα σου ζητήσει να μην κάνεις τίποτα, να κοιτάς μόνο την δουλειά σου. Θέλεις να ζήσεις ήσυχα, γι’ αυτό δεν συγκρούεσαι. Αλλά να το θυμάσαι, εσύ θα είσαι το πρώτο του θύμα…
Όπως σου είπα αυτήν την φορά ο φασισμός έρχεται αλλαγμένος, έρχεται με μια διαφορετική μορφή. Επομένως και η αντίστασή μας πρέπει να είναι διαφορετική και πιο δυναμική από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν. Οι επαναστάσεις του δρόμου είναι πλέον ξεπερασμένες. Ο δρόμος στις μέρες μας είναι η αρχή, η ρίζα του φασισμού. Μόνο εάν χτυπήσουμε στην ρίζα του θα πετύχουμε τον ολοκληρωτικό αφανισμό του.
Το ισχυρότερο όπλο κατά του φασισμού είναι η γνώση. Η παιδεία που βγαίνει από την πράξη και οδηγεί στην πράξη. Μόνο μέσα από τη μόρφωση θα μπορέσουμε να νικήσουμε. Στο χέρι σου είναι άνθρωπε, να τον τσακίσεις. Αλλά αν δεν διεκδικήσεις την εκπαίδευση που θα σου ανοίξει το μυαλό, την εκπαίδευση που θα σε κάνει να καταλάβεις τις αιτίες του κακού, την εκπαίδευση που σε μαθαίνει να ζεις με τους άλλους ανθρώπους, τότε είσαι χαμένος και ο φασισμός στο τέλος θα διαβεί. Στο χέρι σου είναι. Έρχονται χρόνια δύσκολα. Έρχονται τα ωραία χρόνια της πράξης…
