H ερώτηση προφανής: «Γιατί βγήκες στο ημίχρονο;» Η απάντηση εξίσου πρόδηλη. «Αλλαγή τακτικής. Έχω ένα γκρουπ τουριστών να κάνω ξενάγηση στα νησιά το απόγευμα και δεν μπορούσα να ρισκάρω κάποιον τραυματισμό». Η αναφορά δεν γίνεται στους πιο διάσημους ποδοσφαιρικούς… ψαράδες, τους κατοίκους των Νησιών Φαρόε ή του Σαν Μαρίνο, αλλά στο πιο μικρό πρωτάθλημα του κόσμου, όπως αυτοπροσδιορίζεται το «Isles of Scilly Football League» ή κοινώς, το πρωτάθλημα των Νησιών Σίλι που περιλαμβάνει δύο συλλόγους!
Σαράντα χιλιόμετρα αριστερά από την πιο νοτιοδυτική άκρη της Μεγάλης Βρετανίας, της χερσονήσου της Κορνουάλης, τοποθετείται το αρχιπέλαγος των Νησιών Σίλι, που περιλαμβάνει 56 νησιά, εκ των οποίων τα πέντε κατοικήσιμα. Το μεγαλύτερο εξ αυτών, το Σεντ Μέρις, φιλοξενεί και την πρωτεύουσα Χιου Τάουν, ένα χωριό περίπου 1.000 ατόμων.
Τα νησιά έχουν σχεδόν μηδενική ανεργία, ωστόσο λόγω του έντονου τουρισμού, οι τιμές είναι πολύ υψηλές για τους ντόπιους, που αρκετά συχνά αναγκάζονται να κάνουν ακόμα και δύο δουλειές για να τα βγάλουν πέρα. Οι δυσκολίες τους, παρόμοιες με αυτές όλων των κατοίκων μικρών νησιών.
Πρώτο μέλημα, ο καιρός, αφού σε περίπτωση ομίχλης, έντονης βροχόπτωσης ή χιονιού, διακόπτεται κάθε επικοινωνία με την ηπειρωτική Αγγλία. Παρότι έμπειροι ναυτικοί, οι κάτοικοι των Νησιών Σίλι αρκετές φορές φοβούνται να διασχίσουν τη διαδρομή των 28 μιλίων, ενώ όταν τα άσχημα καιρικά φαινόμενα εμμένουν, πραγματοποιούνται ειδικές αεροδιακομιδές για τη μεταφορά προϊόντων πρώτης ανάγκης και φαρμάκων, αλλά και ασθενών.
ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, δύο ομάδες, η Γκάρισον Γκάνερς και η Γούλπακ Γουόντερερς, δίνουν 22 ραντεβού στο γήπεδο «Γκάρισον Φιλντ», το μοναδικό της περιοχής, του χωριού, του νησιού, του αρχιπελάγους.
«Γκάρισον Φιλντ, έδρα του μικρότερου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος του κόσμου», αναγράφει μία ξύλινη πινακίδα, προσεγγίζοντας το γήπεδο στην κορυφή μιας ανηφόρας κι αφού περάσεις από έναν δρόμο όπου στοιχίζονται δέντρα αριστερά και δεξιά. Το γραφικό τοπίο ολοκληρώνει η θέα του Ατλαντικού Ωκεανού, ο οποίος συχνά πυκνά «φιλοξενεί» μπάλες που έγιναν έρμαιο μιας άστοχης κλοτσιάς…
Το πρωτάθλημα απαρτίζεται από αυτές τις δύο ομάδες εδώ και 23 χρόνια. Μέχρι το 1984, υπήρχε συμμετοχή από ομάδες και των πέντε κατοικημένων νησιών. Οι πρώτοι αγώνες χρονολογούνται η δεκαετία του ’20, ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, τα νησιά Τρέσκο, Σεντ Μάρτινς, Μπράιχερ και Σεντ Άγκνες έχασαν τεράστια κομμάτια του πληθυσμού τους, που προσπαθούσαν να βρουν ένα καλύτερο «αύριο» στην ηπειρωτική χώρα, με συνέπεια να μην συμπληρώνουν ομάδα.
Το 1984, Ρέιντζερς και Ρόβερς, όπως ήταν γνωστές τότε οι δύο ομάδες του Σεντ Μέρις, πήραν τα σημερινά ονόματά τους και άρχισαν την… αέναη μάχη της Γκάρισον με τη Γούλπακ.
ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΣΕ… ΜΙΣΗ ΣΕΖΟΝ
Από τα μέσα Νοεμβρίου και κάθε Κυριακή στις 10:30 το πρωί, οι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων ανηφορίζουν στο γήπεδο για τον αγώνα. Μάλιστα, είναι αυτοί που ξαναβάφουν τις γραμμές του γηπέδου, στήνουν τα δίχτυα, καλύπτουν τις τρύπες που έχουν σκάψει λαγοί κατά μήκος του αγωνιστικού χώρου και γενικά κάνουν τις προετοιμασίες.
Όσοι είναι εκεί, διότι υπάρχουν αρκετοί παίκτες που εργάζονται και παίρνουν… δικαιολογημένες απουσίες. «Ένας από τους παίκτες μας εργάζεται σε τουριστικό σκάφος των γειτονικών νησιών και δεν μπορεί να βρει χρόνο για να παίξει την Κυριακή, όταν ο καιρός είναι καλός, γι’ αυτό προσεύχεται για βροχή», δήλωσε στην ιστοσελίδα της FIFA ο Τσας Γουντ, πρώην γραμματέας της… λίγκας και συνάμα, ο γηραιότερος παίκτης του πρωταθλήματος, αφού μέχρι τα 70 του το 2011 αγωνιζόταν στο χώρο της μεσαίας γραμμή.
«Οι περισσότεροι παίκτες μας είναι εποχικοί υπάλληλοι που εργάζονται στην τουριστική βιομηχανία, όπως για παράδειγμα ξενοδοχοϋπάλληλοι, ξεναγοί ή βαρκάρηδες», εξηγεί ο Γουντ. Τους χειμερινούς μήνες συνήθως υπάρχει χρόνος για τους αγώνες, οι οποίοι αφορούν… τέσσερις διοργανώσεις.Εν αρχή είναι το Charity Shield, στο οποίο μετέχει ο πρωταθλητής της προηγούμενης χρονιάς και αντιμετωπίζει τον κυπελλούχο. «Εάν μία ομάδα έχει κατακτήσει και τα δύο τρόπαια, παίζει με τη φιναλίστ», αστειεύεται στο «BBC» ο νέος επικεφαλής της λίγκας και πρώην αρχηγός της Γκάρισον, Άντονι Γκίμπονς.
Το πρωτάθλημα έχει 18 αγωνιστικές και φυσικά αμφότερες οι ομάδες είναι… γηπεδούχοι. Γι’ αυτό εξάλλου, στα -κάτι σαν- αποδυτήρια δεν υπάρχει επιγραφή για «φιλοξενούμενους». «Πάντοτε κοιτούσα το χρώμα της φανέλας μου πριν από τη σέντρα, για να επιβεβαιώσω σε ποια ομάδα αγωνίζομαι φέτος», θυμάται ο Γουντ.
Το κύπελλο ονομάζεται «Wholesalers Cup» και πρόκειται για έναν μονό τελικό, ενώ το League Cup είναι το «Foredeck Cup» και περιλαμβάνει… διπλούς αγώνες. Μάλιστα, φέτος οι δύο ομάδες χρειάστηκαν τη διαδικασία των πέναλτι για να αναδείξουν νικητή τη Γκάρισον, αφού ο πρώτος αγώνας ήρθε ισόπαλος 1-1, ο δεύτερος 4-4 και φυσικά δεν ισχύει ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ!
«Οι δύο πρώτοι είναι οι ίδιοι κάθε σεζόν, φυσικά, αλλά το πρωτάθλημα είναι εξαιρετικά ισορροπημένο. Πέντε από τα τελευταία οκτώ χρόνια, ο τίτλος κρίθηκε στο τελευταίο παιχνίδι. Πέρυσι, οι Κόκκινοι έκαναν σπουδαία αρχή και φαινόταν ότι θα κατακτούσαν τον τίτλο από τα Χριστούγεννα. Ήταν 18 πόντους μπροστά, αλλά οι Μπλε τους έφτασαν και όλα κρίθηκαν στο νήμα. Την τελευταία μέρα, οι Μπλε χρειάζονταν μόνο νίκη για να ολοκληρώσουν την ανατροπή, αλλά οι Κόκκινοι, που τους αρκούσε κι η ισοπαλία, νίκησαν με 2-1», έλεγε το 2011 ο Γουντ στην ιστοσελίδα της FIFA.
Η… ΜΕΤΑΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΜΠ
Το επίπεδο είναι χαμηλό, ωστόσο οι άνθρωποι των δύο ομάδων ενδιαφέρονται κυρίως το πρωτάθλημα να είναι ισορροπημένο. Γι’ αυτόν τον λόγο, πριν από την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου, φροντίζουν να σχηματίσουν ομάδες παρεμφερούς δυναμικότητας. Πώς το διασφαλίζουν αυτό; Μαζεύονται σε μία παμπ…
«Είναι σαν να είμαστε στο σχολείο και να εφαρμόζουμε εκείνους τους κανόνες. Γράφουμε τα ονόματα των παικτών (σ.σ. που έχουν πληρώσει 40 λίρες για τη συμμετοχή τους στο πρωτάθλημα) σε ένα κομμάτι χαρτί και τα χωρίζουμε αναλόγως τη θέση. Στρίβουμε ένα νόμισμα και οι δύο αρχηγοί με σειρά επιλέγουν το ρόστερ τους για τη σεζόν», εξηγεί ο Γκίμπονς.
Η συγκεκριμένη μεθοδολογία φυσικά δεν έχει πάντοτε επιτυχία. «Ορισμένες φορές, μία ομάδα διαλύει την άλλη, ειδικά εάν διάφοροι παίκτες των αντιπάλων απουσιάζουν λόγω δουλειάς, αλλά συνήθως τα παιχνίδια είναι πιο ισορροπημένα», υποστηρίζει ο Κρις Έβανς, ένας 51χρονος αριστερός μπακ, ο οποίος έχει αγωνιστεί και με τον γιο του, Νταν, στο πρωτάθλημα.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΤΡΟΠΑΙΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Εκτός από τα 22 καθιερωμένα παιχνίδια των τεσσάρων διοργανώσεων, οι ποδοσφαιριστές από τα Νησιά Σίλι έχουν ακόμα δύο αγωνιστικές υποχρεώσεις.
Η πρώτη αφορά την Boxing Day, την πρώτη μέρα μετά από τα Χριστούγεννα, στην οποία παραδοσιακά ορίζονται αγώνες του αγγλικού πρωταθλήματος. Στο «Γκάρισον Φιλντ» διεξάγεται μεν αγώνας, αλλά διαφορετικού τύπου, αφού μία μικτή ομάδα των δύο συλλόγων του Σεντ Μέρις αντιμετωπίζει μία μικτή παλαιμάχων.
Η δεύτερη ξεχωριστή υποχρέωση είναι ένα τουρνουά… δύο ομάδων που διοργανώνεται ετησίως τα τελευταία χρόνια και ως ανταμοιβή υπάρχει το… μικρότερο τρόπαιο του κόσμου. Το «Lyonesse Cup» αποτελεί έμπνευση ενός μαραγκού από το Σεντ Ίβς, ένα παραθαλάσσιο χωριό της Κορνουάλης, ο οποίος παίζει ποδόσφαιρο ως μέσος στην Ντάιναμο Τσαφς, μία ομάδα με τους καλύτερους παίκτες γειτονικών χωριών της περιοχής.
Ο Κρίστιαν Γκερίνι και η σύζυγός του, ζωγράφος Ρέιτσελ Καντάρις από το Μπρίσμπεϊν (και πιθανότατα με ελληνικές ρίζες) σκέφτηκε το εξής: «Στα Σίλι έχουν το μικρότερο πρωτάθλημα, αλλά δεν έχουν το μικρότερο κύπελλο. Σκεφτήκαμε να τους δώσουμε μία ευκαιρία να το κερδίσουν. Ακόμα καλύτερα, είναι το δικό τους και το δικό μας μοναδικό… διεθνές παιχνίδι της σεζόν», δήλωσε στην «Telegraph«, ο Γκερίνι, ο δημιουργός του ξύλινου τροπαίου.
Από το 2012, το τρόπαιο αυτό των έξι χιλιοστών έχει αλλάξει χέρια αρκετές φορές. Κάποια από αυτά τα χέρια ήταν της… FIFA! «Δέχθηκα μία ασυνήθιστη ερώτηση», δηλώνει ο πρώην πρόεδρος του πρωταθλήματος στα Νησιά Σίλι, Μάρτιν Τόμκινσον, για το 2014, όταν τον είχε επισκεφτεί αντιπροσωπεία της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας.
«Η FIFA μας επισκέφθηκε και ο άνθρωπός τους κοιτούσε την τροπαιοθήκη μας. Είδε το Lyonesse Cup, πάντοτε… αγέρωχο και ίσως λίγο μικρό και ρώτησε εάν μπορούσε να το πάρει πίσω στη Ζυρίχη. Η FIFA ήθελε να το δανειστεί για έναν χρόνο και να το τοποθετήσει στο μουσείο της».
ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΙΣΜΟΣ ΟΧΙ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΝΑΙ
Οι συνθήκες διαβίωσης στα Νησιά Σίλι είναι δύσκολες, εάν δεν έχει κατορθώσει να αγοράσεις δικό σου σπίτι. Για να συμβεί αυτό, βάσει νομοθεσίας, χρειάζεται να κατάγεσαι από την περιοχή, με συνέπεια αρκετοί κάτοικοι που προέρχονται από την ηπειρωτική Αγγλία και έχουν μετεγκατασταθεί λόγω δουλειάς, να μην τα βγάζουν εύκολα πέρα.
Η κοινωνία είναι φιλόξενη, ωστόσο δεν είναι αποκομμένη από την σκληρή πραγματικότητα ενός νησιού. Ιατρική περίθαλψη υπάρχει μόνο για απλά περιστατικά και τα πιο σύνθετα απαιτούν διακομιδή στην ηπειρωτική Αγγλία, αφού δεν υπάρχουν ούτε εξειδικευμένο προσωπικό ούτε επαρκείς εγκαταστάσεις. Το μοναδικό αστυνομικό τμήμα του αρχιπελάγους βρίσκεται στο νησί Σεντ Μέρις, απαρτίζεται από δύο μόνιμους αξιωματικούς και από ορισμένους δημοτικούς αστυνομικούς μερικής απασχόλησης, που παίρνουν μετάθεση από το Ντέβον και την Κορνουάλη, αλλά με μάξιμουμ θητείας τα πέντε χρόνια, διότι μετά από αυτό το χρονικό διάστημα θεωρείται ότι έχουν έρθει «κοντά» με την κοινότητα και δεν μπορούν να κάνουν σωστά τις δουλειές τους.
στα Νησιά Σίλι. Αυτός είναι ο λόγος που η συντριπτική πλειονότητα των νέων του νησιού φεύγουν για την ηπειρωτική χώρα, για σπουδές και εργασία, και μόνο το 10% υπολογίζεται ότι επιστρέφει, αλλά σε ηλικία άνω των τριάντα.Συνολικά υπάρχουν 2.153 κάτοικοι στα πέντε κατοικημένα νησιά του αρχιπελάγους με βάση την καταγραφή του 2001, εκ των οποίων 1.666 στο Σεντ Μέρις, 180 στο Τρέσκο, 142 στο Σεντ Μάρτινς, 92 στο Μπράιχερ και 73 στο Σεντ Άγκνες.
Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν άμεσα το πρωτάθλημα και συνθέτουν το μεγαλύτερο πρόβλημά του. Οι περισσότεροι παίκτες έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα 30 τους ή είναι ανήλικοι και ετοιμάζονται κι αυτοί για να κάνουν το ταξίδι προς την Αγγλία, αποδυναμώνοντας αναπόφευκτα το ποδόσφαιρο των Νησιών Σίλι.
Η ποδοσφαιρική ιστορία δεν είναι παντελώς άγνωστη στο κοινό, αν και το μεγάλο «μπαμ» έγινε το 2007, όταν η «Adidas«, στο πλαίσιο μιας καμπάνια της, έκανε γυρίσματα στο Σεντ Μέρις, ώστε να παρουσιάσει το «πιο μικρό πρωτάθλημα του κόσμου» και να δείξει ότι το ποδόσφαιρο μπορεί να παιχθεί παντού, με κάθε μέσο.
Αρωγοί σε αυτήν την καμπάνια, σπουδαίοι ποδοσφαιριστές της εποχής, όπως ο Πατρίκ Βιεϊρά, ο Ντανιέλε ντε Ρόσι, ο Μίχαελ Μπάλακ, ο Στίβεν Τζέραρντ, ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, ο Αντρέι Βορονίν και ο Άντερσον, οι οποίοι έκαναν προπόνηση με τους ανήλικους, εκκολαπτόμενους ποδοσφαιριστές του νησιού και διοργάνωσαν κι ένα φιλικό με τη μικτή ομάδα του Σεντ Μέρις, παράγοντας ένα μικρό ντοκιμαντέρ σε τέσσερα τετράλεπτα μέρη.
Έκτοτε, τα ΜΜΕ της Αγγλίας έχουν προβεί σε κατά καιρούς αφιερώματα, ενώ το συχνά είναι τα αιτήματα από Γερμανία, Ιαπωνία, Νορβηγία και άλλες χώρες. Τον Φεβρουάριο, η ιταλική κρατική τηλεόραση «RAI» προσπαθούσε να κανονίσει αποστολή στο νησί, με τους παίκτες των δύο ομάδων να συνεννοούνται μέσω facebook για αλλαγή της καθιερωμένης ώρας του αγώνα, μιας και το ιταλικό τηλεοπτικό συνεργείο μπορούσε να εργαστεί καλύτερα το μεσημέρι.
Κάθε αγώνας τους, πάντως, «καλύπτεται» με φωτογραφίες και πλάνα από κάμερα. Στα Νησιά Σίλι έχουν παρατηρηθεί πάνω από 400 διαφορετικά είδη πτηνών, ο μεγαλύτερος αριθμός σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον τόπο στην Ευρώπη. Το εν λόγω αρχιπέλαγος αποτελεί την τελευταία επιφάνεια γης πριν τα πουλιά αποδημήσουν πέρα από τον Ατλαντικό και αρκετά κάνουν τη στάση τους εδώ, με συνέπεια επιστήμονες, παρατηρητές ή απλά φυσιοδίφες να πλημμυρίζουν κάθε σπιθαμή του νησιού τις κατάλληλες εποχές (και κατά καιρούς να παίζουν φιλικά με τις τοπικές ομάδες).
Το ενδιαφέρον είναι καλοδεχούμενο, αλλά ο Γκίμπονς προσθέτει σε άλλη συνέντευξή του στη «New York Times» ότι «ποτέ δεν είμαστε σίγουροι εάν ο κόσμος γελάει εις βάρος μας».
Εξάλλου, δεν λείπουν και οι πραγματικά αστείες καταστάσεις. Αυτό το καλοκαίρι, ο Γκίμπονς χρειάστηκε να αναζητήσει εθελοντές ποδοσφαιριστές για τις δύο ομάδες, μιας και συμπλήρωναν ρόστερ, μετά από το κύμα φυγής των νέων που συνεχίστηκε για ακόμα ένα έτος.
Ο καλύτερος τρόπος που υπήρχε ήταν το «Radio Scilly», ο ραδιοφωνικός σταθμός των Νησιών Σίλι, στον οποίο DJ είναι ο εξτρέμ της Γούλπακ, Γουίλ Λέθμπριτζ. Μέσω του ραδιοφώνου, ο Γκίμπονς έστειλε πρόσκληση προς κάθε ενδιαφερόμενο.
Από εκεί και πέρα, παρακολουθούσε από κοντά αγώνες 6Χ6 που διοργάνωναν εποχικοί υπάλληλοι το καλοκαίρι για να ξεσκάσουν, μήπως κάποιος εξ αυτών μπορούσε να βοηθήσει. «Στην πραγματικότητα, αρκεί να κλοτσάει μια μπάλα», είναι ο πήχης που έχει τοποθετήσει.
Η φετινή σεζόν ολοκληρώνεται, με την Γκάρισον να έχει κατακτήσει το Charity Shield, το πρωτάθλημα και το League Cup. Απομένει μόνο ο αγώνας κυπέλλου, ώστε να πέσει η ποδοσφαιρική «αυλαία» στα Νησιά Σίλι,, που αποδεικνύουν ότι τα πάντα είναι εφικτά, εάν υπάρχει θέληση. Ή σχεδόν, αφού το «μικρότερο πρωτάθλημα του κόσμου» δεν κατόρθωσε να μπει στα ρεκόρ «Γκίνες». Αιτία; Για οικονομικούς λόγους, οι δύο ομάδες έχουν εγγραφεί στην ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Αγγλίας ως ένας σύλλογος, ως «St. Mary’s Football Club» κι έτσι, επισήμως, οι αγώνες αυτοί θεωρούνται… προπονητικά διπλά!
