.

Άνοιξη.

Φυτρώνουν τα λουλούδια και μαζί και οι κολώνες της ΔΕΗ. Τα γράφω τώρα, 2 μήνες πριν πλακώσει το συνεργείο και αρχίσει τη σπορά. Κάθε χρονιά, με το που θα μπει ο Μάιος, όποιος κάνει το λάθος να αφήσει το χωράφι, την αυλή, το σπίτι του χωρίς 12ωρη επιτήρηση (καθώς ακόμα ευτυχώς οι υπεργολάβοι της ΔΕΗ δεν δουλεύουν νύχτα) κινδυνεύει να το βρει στολισμένο με κολώνες και μετασχηματιστές. Ακόμα κι αν τύχει να είναι παρών όμως, απαιτείται μάχη για να υπερνικήσει το θράσος του συνεργείου που (προφανώς καλυπτόμενο από τον εργοδότη του) θεωρεί οτι έχει το δικαίωμα να τοποθετεί κολώνες όπου του υπαγορεύει αυτό το ανέκδοτο που αποκαλούν «μελέτη» – ή όπου θέλει αν η «μελέτη» δεν εξυπηρετεί. Δεν είναι άγνωστα και φαινόμενα όπου το συνεργείο καταστρέφει ξερολιθιές και περιφράξεις, πατάει σπαρμένα χωράφια και κόβει δένδρα, λες και τη ΔΕΗ δεν την αφορά ο αστικός κώδικας και άλλες διαδικασίες – ωσάν να φτιάχτηκαν μόνο για τους πολίτες και όχι για αυτήν.

Είναι σε κάποιο βαθμό κατανοητό το επιχείρημα πως το εναέριο δίκτυο ευνοεί τον γρηγορότερο εντοπισμό και  την αποκατάσταση πιθανής βλάβης, ενώ είναι λιγότερο δαπανηρό από το υπόγειο δίκτυο. Εξάλλου σε ένα έρημο, γυμνό τοπίο η γραμμή που φτιάχνουν οι κολώνες καθώς σβήνουν προοπτικά προς τον ορίζοντα δεν είναι πολύ ενοχλητική, ίσως έχει και μια μελαγχολική νότα. Από την άλλη, η κοινή εμπειρία (διότι οι επίσημες στατιστικές κατεβάζουν λίγο αυτό το ποσοστό) λέει οτι το 90% των δασικών πυρκαγιών προέρχεται από κολώνες της ΔΕΗ.Έχουμε δεί όλοι τους σπινθήρες τα βράδυα που έχει αυξημένη υγρασία και είτε έχουμε δει τις κολώνες να καίγονται στην κορυφή τους είτε έχουμε σβήσει μικροεστίες γύρω απο τις κολώνες.

Ας δεχτούμε όμως οτι σε μια χώρα σε οικονομική κρίση, το επιχείρημα του κόστους είναι καθοριστικό. Τουλάχιστον στις αγροτικές περιοχές και για το Πρωτεύον Δίκτυο*.

Εντός όμως των οικισμών τί γίνεται; Η υπογειοποίηση των δικτύων για λόγους «αισθητικής» αποτελεί υποχρέωση της εταιρείας εδώ και ΠΟΛΛΑ χρόνια. [ Αλήθεια, οι ΟΤΑ μας – η Εγχώριος και ο Δήμος – γνωρίζουν οτι δικαιούνται να ζητήσουν ενοίκιο από τη ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. για την επιφάνεια που πιάνουν οι κολώνες; Εάν πχ κάθε κολώνα πιάνει 0.1 τ.μ., οι χιλιάδες κολώνες στο νησί καταλαμβάνουν εκατοντάδες τ.μ.. Πόσο κοστίζει το τ.μ. κοινόχρηστου χώρου στους ιδιώτες; Κι αν το παραπάνω σενάριο –αυτονόητο για κάθε ευνομούμενη χώρα- σπεύδουν οι ( ποθούντες την ησυχία τους ) αιρετοί και δημοτικοί υπάλληλοι να το συκοφαντήσουν με το βολικό «δεν γίνονται αυτά τα πράγματα», ας ρωτήσουν τον Δήμο Κερατσινίου. ]

Όμως η ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. όχι απλά δεν υπογειοποιεί τα υφιστάμενα εναέρια δίκτυα αλλά τα επεκτείνει παράνομα** όπου κι όπως μπορεί, με την αδράνεια της νοοτροπίας του εύκολου και γρήγορου κέρδους. Παρά την αυξημένη ευαισθησία που οφείλουμε όλοι να επιδεικνύουμε στη διαχείριση του τοπίου μας, το μόνο που απασχολεί τους εργολάβους της ΔΕΔΔΗΕ είναι το που θα βρεθεί ο διαθέσιμος χώρος για να μπουν οι κολώνες ενώ το εάν αισθητικά υποβαθμίζουν το μέρος μάλλον δεν υφίσταται ούτε ως εσωτερική αναζήτηση την ώρα που ρουφάνε νωχελικά τον μεσημεριανό φραπέ. Φαίνεται οτι το μάτι μας συνηθίζει την ασχήμια και συνηθίζουμε να την  ανεχόμαστε. Για να αντιληφθούμε την όχληση από τα εναέρια δίκτυα, σας παραθέτω δύο παραδείγματα από το κυθηραϊκό τοπίο – στη δεύτερη φωτογραφία έχω αφαιρέσει τα δίκτυα :

Ποταμός

Πλατειά Άμμος

Εδώ να σημειώσω οτι ο όρος «αισθητική υποβάθμιση» είναι αρκετά ήπιος για να εκφράσει το αντικειμενικό πρόβλημα. Δεν αποτελεί δηλαδή απλά «αισθητική υποβάθμιση» ένας πυλώνας που εμποδίζει την κίνηση των πεζών στο πεζοδρόμιο, ή που στενεύει το δρόμο για τα αυτοκίνητα, ούτε τα πολλαπλά καλώδια που κρέμονται μπροστά στη θέα των δωματίων ενός ξενοδοχείου, ούτε ο θόρυβος του μετασχηματιστή και οι σπινθήρες που λούζουν τα στενά των οικισμών. Εδώ πρόκειται για πρόκληση κινδύνου ή για ξεκάθαρη οικονομική ζημία.

Η αισθητική εξάλλου είναι υποκειμενική κι επειδή η συνεχιζόμενη πρακτική της ΔΕΗ έχει πια δημιουργήσει ένα ρυθμό στο τοπίο, αρχίζουν και πυκνώνουν οι φωνές εκ μέρους του καλλιτεχνικού κόσμου, που αναγνωρίζουν στο δίκτυο ηλεκτροδότησης σημαντικά κονστρουκτιβιστικά ή μπρουταλιστικά στοιχεία που ίσως αξίζουν διατήρησης. Η Δραγονέρα συμβάλει στον σχετικό διάλογο παραθέτοντας μερικά μόνο έργα:

Εκτός Σχεδίου

Σε παραδοσιακό οικισμό

Καλοκαιρινές

Αλληγορία – Το Γαϊτανάκι στην πλατεία του Ποταμού

Καραβάς

Καραβας

Στο δρόμο

Ακυρώνοντας το – όποιο – πεζοδρόμιο

Πληροφορίες από τη ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ

* Το τμήμα του δικτύου που βρίσκεται υπό μέση τάση (ΜΤ) ονομάζεται πρωτεύον δίκτυο ή δίκτυο διανομής μέσης τάσης και εκτείνεται από τους  υποσταθμούς υποβιβασμού ΥΤ/ΜΤ έως και τους μετασχηματιστές (ΜΣ) διανομής όπου γίνεται περαιτέρω υποβιβασμός της μέσης τάσης σε χαμηλή τάση

** Παραδοσιακοί οικισμοί. ΦΕΚ 594Δ/1978 – Άρθρο 3, παρ. 12 και 13 : Όλα τα έργα της ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ οφείλουν να προσαρμόζονται ώστε να μη βλάπτουν την εικόνα του συνόλου, ενώ απαιτείται κι έγκριση από την ΕΠΑΕ.