Η άποψη πως το ίδιο μέσο μπορεί να φιλοξενεί ποικίλες γνώμες, στέκεται λογικά μόνο στο βαθμό που η διαφορά στις απόψεις δεν είναι τόσο θεμελιώδους χαρακτήρα, γιατί το να μάχεσαι για την πολυπόθητη αποδόμηση (το μόνο δρόμο προς την εμφάνιση της Δικαιοσύνης) δεν μπορεί να συνυπάρξει παράλληλα με την δαιμονοποίησή της.
(εικόνα εξωφύλλου: «Roots of the beginning», Αdam Martinakis)
Δεν είναι ίδιες, του είπαν σε ένα ταξίδι του στην Φλάνδρα, εκείνες που γίνονται αλοιφή με εκείνες που φουρνίζονται ή που κολυμπάνε στα αναβράζοντα νερά. Οι δικές του έχουν άλλο χρώμα, άλλη υφή, άλλη κορμοστασιά. Αυτό το τελευταίο το κατάλαβε όταν είδε την κοπέλα του έρωτα να του σερβίρει την αγάπη της μέσα τους.
«-Μαρία τι σαστίζεις; Πόσο σε αποσβόλωσε αυτό που κουβαλάς;
-Πέστε μου, εξηγήστε μου, τον γιο μου τον ανύπαρκτο, ανύπαρκτη γεννώ; Άνανδρη, δίχως έρωτα, μητέρα, δίχως σπέρμα. Του ανέμου γύρη μ’ έχρισε; Πόσο στ’ αλήθεια ταιριαστό Θεέ να σε υμνούνε, έξω από νόμο φυσικό, που θέσπισες, μα αλλάζεις; Σου ’χε βαρέσει βρε ουρανέ, στα ζάρια να με παίξεις, και εγώ λεχώνα βρέθηκα, με ένα βυζανιάρικο Χριστό• καθώς ήταν γραφτό στην Βηθλεέμ της Ιουδαίας, παρθενεύω!»
(Από τα Καθίσματα των Χριστουγέννων)
«Ήταν λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση της «Δήλωσης των 18» που είχα συνυπογράψει –κάτι που μερικοί άσπονδοι φίλοι κάνουν ό,τι μπορούν για να παρασιωπήσουν, δίνοντας έμφαση στα «18 Κείμενα»… Με κάλεσαν λοιπόν στην Ασφάλεια. Ο αστυνομικός είχε μπροστά του έναν ογκώδη φάκελο σα να’ μουνα κανένας εγκληματίας. ‘Αρχισε να τον σκαλίζει.»
Η συζήτηση γύρω από την ηθική νομιμοποίηση τέτοιων πρακτικών είναι σαν τις ατελείς διαιρέσεις, προορισμένη να διαρκέσει στον αιώνα. Στην περί ηθικής όμως συζήτηση, ειδικά σε τόσο λεπτά ζητήματα, σε καμμία περίπτωση δεν πρέπει να εμπλέκεται ο νομοθέτης και οι εκάστοτε χαράσσοντες κυβερνητικές πολιτικές. Ρόλος της πολιτείας είναι να εγγυάται την διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών της , όπως και την δημόσια και ατομική υγεία και να μην κλείνει τα μάτια μπροστά στα γεγονότα που πολλές φορές την προσπερνούν.
Περισσότερο από το πόσα χρήματα κατέχει ή κερδίζει κάποιος, αυτό που φανερώνει πιο πειστικά την σχέση που έχει μαζί τους είναι ο τρόπος που μιλά ή δεν μιλά για αυτά. […] Στους χαλεπούς καιρούς μας είναι συχνά δυσδιάκριτο να αντιληφθούμε πώς η οικονομική δυσπραγία επηρεάζει την ζωή και την ψυχή του καθένα. Συζητώντας όμως και παρακολουθώντας τους γύρω μας και τη συμπεριφορά τους…
Όσο για την καραμέλα της νομιμότητας, αυτή αποδεικνύει το ποιόν αυτού που την επικαλείται, ειδικά όταν το κάνει επιλεκτικά. Γιατί, δεν είδα καμμιά ανακοίνωση πως στα Κύθηρα απαγορεύεται η ανασφάλιστη εργασία! Ή ότι στον Δήμο Κυθήρων απαγορεύεται να οδηγείς χωρίς κράνος, ή να καπνίζεις σε κλειστούς και δημόσιους χώρους! Αυτοί, δεν είναι νόμοι; Και μάλιστα νόμοι με πραγματικό ανθρωπιστικό αντίκρισμα!
Ίσως η μεγαλύτερη παρεξήγηση που επικράτησε κατά την πιο πρόσφατη φάση του γλωσσικού ζητήματος, μετά τη μεταρρύθμιση του 1976, είναι η εντύπωση πως η σημερινή ελληνική γλώσσα είναι εύκολη και η συστηματική της διδασκαλία ίσως μοιάζει ανούσια έως περιττή. Αυτό προφανώς οφείλεται στον αφελή συλλογισμό, πως εφόσον τα σημερινά ελληνικά τα μιλάμε όλοι, λίγο ως πολύ τα γνωρίζουμε. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως τα «αυτονόητα» είναι και η μεγαλύτερη πηγή της αμάθειας.
Πριν επιχειρήσουμε αγώνα μικρό ή μεγάλο, ας έχουμε απαντήσει κατά προσέγγιση σε βασικά ερωτήματα: Τι αναζητούμε; Με ποιο τίμημα; Με ποιους μαζί; Επειδή ο καλός αγώνας είναι σπουδαιότερος και από τα καλά του αποτελέσματα. Ας έχουμε υπόψη μας, πως πάντοτε θα ελλοχεύει ο κίνδυνος στοχεύοντας στο αποτέλεσμα, να χάσουμε την αρχική ουσία.
Κακά τα ψέματα! Από τις καθηγητικές σχολές δεν βγήκαμε καθηγητές. Τα πέντε ή δέκα βιβλία παιδαγωγικής που πέρασαν από τα χέρια μας στα πανεπιστημιακά έδρανα, δεν μας έκαναν παιδαγωγούς. Δεν κάναμε ποτέ πρακτική άσκηση μέσα σε σχολικές αίθουσες, δε μας βαθμολόγησε κανείς ως ενορχηστρωτές μιας διδακτικής διαδικασίας, ούτε καν μας ρώτησε αν θέλουμε να διοριστούμε για το μισθό ή για το παιδί…