Οι λέξεις

Μέσα στη ζούγκλα του Παρανά, ένας φορτηγατζής μού συνέστησε να είμαι πολύ προσεκτικός: Προσοχή στους Άγριους. Στα περίχωρα υπάρχουν ακόμα μερικοί που κυκλοφορούν ελεύθεροι. Ευτυχώς όχι για πολύ ακόμα. Άρχισαν να τους μαντρώνουν σε ζωολογικούς κήπους.

Μου μιλούσε στα ισπανικά. Ωστόσο, στην καθημερινή του ζωή δεν μιλούσε αυτήν τη γλώσσα. Η μητρική του γλώσσα ήταν τα γκουαράνι, η γλώσσα αυτών ακριβώς των Αγρίων που φοβόταν και περιφρονούσε. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, στην Παραγουάη μιλάνε τη γλώσσα των ηττημένων.

Πράγμα ακόμα πιο περίεργο, οι ηττημένοι πιστεύουν, συνεχίζουν να πιστεύουν, ότι οι λέξεις είναι ιερές. Οι λέξεις που ψεύδονται προσβάλλουν αυτό που ονοματίζουν, ενώ αντίθετα, εκείνες που λένε την αλήθεια αποκαλύπτουν την ψυχή των πραγμάτων. Οι ηττημένοι υποστηρίζουν ότι η ψυχή κείτεται μέσα στις λέξεις με τις οποίες περιγράφεται. Εάν σου δώσω τις λέξεις μου, παραδίνομαι. Η γλώσσα δεν είναι ένας σκουπιδότοπος.

Κόντρα στο ρεύμα

Οι ιδέες της εβδομαδιαίας εφημερίδας Marcha είχαν μια κάποια συγγένεια με το κόκκινο χρώμα, αλλά τα οικονομικά της βρίσκονταν για τα καλά στο κόκκινο. Στην εφημερίδα, σπάνια έβλεπε κανείς χαρούμενο τον Ούγκο Αλφάρο, ο οποίος, εκτός από τα δημοσιογραφικά του καθήκοντα, ήταν επιφορτισμένος και με τα διαχειριστικά ζητήματα και την πραγματικά ανθυγιεινή δουλειά της πληρωμής των λογαριασμών:
– Αυτό είναι! Βρέθηκαν διαφημίσεις. Έχουμε λεφτά για να πληρώσουμε το επόμενο φύλλο…
Σε ολόκληρη την παγκόσμια ιστορία του ανεξάρτητου Τύπου, παρόμοιο γεγονός θεωρείται απόδειξη ότι υπάρχει Θεός, και γιορτάζεται δεόντως.

Αντίθετα, ο Κάρλος Κουιζάνο, ο διευθυντής της εφημερίδας, χλόμιαζε: επρόκειτο για το χειρότερο δυνατό γεγονός που μπορούσε ένα φανταστεί. Αφού υπήρχε διαφήμιση, θα έπρεπε να της αφιερώσει μία ή και περισσότερες σελίδες. Γι’ αυτόν, ακόμα και η μικρότερη γωνιά της κάθε σελίδας αποτελούσε έναν χώρο ιερό, με τεράστια σημασία. Προοριζόταν για την αμφισβήτηση των βεβαιοτήτων, για να πέσουν οι μάσκες, για να γκρεμιστεί η σφηκοφωλιά και για να γίνει μια προσπάθεια έτσι ώστε το αύριο να μην είναι συνώνυμο του σήμερα.

Η στρατιωτική δικτατορία που ενέσκηψε στην Ουρουγουάη έθεσε τέλος στην τριαντατετράχρονη ύπαρξη της Marcha, όπως επίσης και σε κάμποσες άλλες παρόμοιες τρέλες.

Η φυλακή

Το 1984, ο Λουίς Νίνιο, εκπροσωπώντας μια οργάνωση για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, επιθεώρησε τη φυλακή του Λουρινγκάτσο στη Λίμα του Περού. Βυθίστηκε μέσα σε αυτό το πλήθος της μοναξιάς που είχε στοιβαχθεί ανάμεσα στους τοίχους της και προσπάθησε, καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια, να ανοίξει δρόμο ανάμεσα στους γυμνούς ή στους κουρελήδες κρατούμενους.

Στη συνέχεια, ζήτησε να μιλήσει με τον διευθυντή της φυλακής. Καθώς αυτός απουσίαζε, έγινε δεκτός από τον αρχίατρο που διηύθυνε το ιατρείο της φυλακής. Του εξήγησε ότι είχε δει κρατούμενους να χαροπαλεύουν, να φτύνουν αίμα, να ψήνονται στον πυρετό, να έχουν το σώμα τους καλυμμένο από κακοφορμισμένες πληγές, αλλά δεν είχε δει κοντά τους ούτε έναν γιατρό.

Ο αρχίατρος τού εξήγησε:
– Εμείς οι γιατροί παρεμβαίνουμε μονάχα όταν μας καλέσουν οι νοσοκόμοι.
– Και πού είναι οι νοσοκόμοι;
– Ξέρετε, στον προϋπολογισμό μας δεν έχει προβλεφθεί κονδύλι για την πρόσληψη νοσοκόμων.

Φάμπρικες

Βρισκόμαστε στο 1964 και η Λερναία Ύδρα του διεθνούς κομμουνισμού απειλεί τη Χιλή, ανοίγοντας διάπλατα τα σαγόνια των επτά κεφαλιών της για να κατασπαράξει τη χώρα. Η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται από εικόνες φλεγόμενων εκκλησιών, στρατοπέδων συγκέντρωσης, ρωσικών τανκς, ενός Τείχους του Βερολίνου να ορθώνεται καταμεσής του Σαντιάγκο και γενειοφόρων ανταρτών που απάγουν παιδάκια.

Κι ήρθε η ώρα των εκλογών. Ο φόβος θριάμβευσε κι ο Σαλβατόρ Αλιέντε ηττήθηκε. Κατά τη διάρκεια αυτών των οδυνηρών στιγμών, τον ρώτησα τι τον είχε πληγώσει περισσότερο. Κι ο Αλιέντε μου διηγήθηκε κάτι που είχε συμβεί λίγο πιο πέρα, σε ένα σπίτι στη συνοικία της Προβιντένσια.

Μια γυναίκα που σκοτωνόταν στη δουλειά κάνοντας χρέη μαγείρισσας, υπηρέτριας και νταντάς με αντάλλαγμα έναν γλίσχρο μισθό, είχε βάλει όλα της τα ρούχα μέσα σε μια πλαστική σακούλα και την είχε θάψει στον κήπο του αφεντικού της, ελπίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα τα γλυτώσει από τους ληστές που επιβουλεύονταν την ιδιωτική περιουσία.