– Γιαγιάκα, γιαγιάκα ξέρεις τι είναι πόλεμος;

Στ’ άκουσμα της ερώτησης η κυρία Ελπίδα δε μπόρεσε παρά ν’ αφήσει ένα αχνό χαμόγελο να βγει από μέσα της. Ήταν απ’ τα γλυκόπικρα χαμόγελα που πιο πολύ πόνο εκπέμπουν παρά ευτυχία ή μυστήριο. To βλέμμα της σκάλωσε, τα μάτια της θόλωσαν κι ο μικρός σκουντώντας την επανέλαβε την ερώτηση με την αθώα παιδική του φωνούλα:
– Εσύ ξέρεις τι είναι πόλεμος; Εμείς το μάθαμε στο σχολείο σήμερα.
– Για πες μου, λοιπόν, τι έμαθες; είπε τελικά.
– Λοιπόν. Πόλεμος είναι η … η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ μεγάλων δυνάμεων! Το μάθαμε στη Πολιτική Αγωγή.

Η κυρία Ελπίδα κούνησε το κεφάλι της σα να απογοητεύτηκε από την απάντηση που πήρε. Κάθισε τον μικρό στα πόδια της και τον κοίταξε με όλη τη τρυφερότητα που είχε μες στη ψυχή της.
– Βλέπεις αυτήν εδώ τη βαλίτσα; του είπε.
Ο μικρός με ένα νεύμα απάντησε, κι εκείνη ξεκίνησε να διηγείται…

Πριν πολλά χρόνια, όταν ήμουν ακόμη μικρή όπως είσαι εσύ τώρα, ζούσα σ’ ένα όμορφο σπίτι μαζί με τους γονείς μου και τη γιαγιά σου, τη Χαρά. Μια μέρα λοιπόν, που εμείς παίζαμε στον κήπο, μια σειρά από στρατιωτικά αεροπλάνα πέρασαν από πάνω μας κάνοντας τόση φασαρία που η γιαγιά Χαρά έβαλε τα κλάματα. Τρέξαμε γρήγορα μέσα ενώ η μαμά κι ο μπαμπάς έβγαιναν προς τα έξω για να δουν τι συνέβαινε. Μπήκαν αμέσως στο σπίτι κι όταν τους αντίκρισα κατάλαβα πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Η μητέρα μου είχε χλωμιάσει ενώ ο πατέρας μου νευρικός και με το μέτωπο του να γυαλίζει από τον ιδρώτα, άνοιξε το ραδιόφωνο: «Κηρύχθηκε πόλεμος, πρόκειται να υποστούμε βομβαρδισμό από τις ξένες δυνάμεις εντός ολίγων λεπτών, κηρύχθηκε πόλεμος, εγκαταλείψτε τα σπίτια σας και κατευθυνθείτε προς το λιμάνι. πατριώτες, μας κήρυξαν πόλεμο.». Η μητέρα μου έβγαλε μια κραυγή αγωνίας και πόνου τόσο δυνατή που ανατρίχιασα και τρόμαξα όσο ποτέ άλλοτε. Συνήλθαν γρήγορα και οι δύο κι άρχισαν να τρέχουν τόσο νευρικά που εγώ κι η αδερφή μου ζαλιστήκαμε καθώς ακολουθούσαμε τις κινήσεις τους με τα μάτια.
– Μια βαλίτσα, μια βαλίτσα γρήγορα να βάλουμε τα βασικά.
Ο πατέρας μου σε διάστημα δευτερολέπτων βρήκε μια βαλίτσα και την έδωσε στη μαμά. Σε πολύ λίγα λεπτά, μας πήραν σχεδόν βίαια από το χέρι και άνοιξαν την πόρτα για να φύγουμε. Άφησα τον μπαμπά μου για μια στιγμή και έτρεξα πίσω να πάρω κάτι τελευταίο. Κατεβήκαμε ύστερα στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε για το λιμάνι.
– Μαμά, γιατί ήθελες τη βαλίτσα αφού δεν έβαλες τίποτα μέσα;
Η μητέρα σχεδόν σταμάτησε να αναπνέει. Ο πατέρας έντρομος γύρισε και την κοίταξε. Άνοιξε τη βαλίτσα, δεν είχε βάλει τίποτα μέσα…

Όταν φτάσαμε στο λιμάνι, ο μπαμπάς φώναζε πως εξαιτίας της δε θα τα καταφέρναμε. Εκείνη έκλαιγε, κι όσο κι αν δεν είχε σημασία, έλεγε πού και πού, πως πάνω στη βιασύνη της να πάρει τα χρήματα και τα απαραίτητα χαρτιά, η βαλίτσα τής έμεινε στο χέρι παντελώς άδεια. Η αδερφή μου είχε τρομοκρατηθεί, κι εγώ παρατηρούσα τις κινήσεις καθενός γύρω μου. Από τη μια οι γονείς μας να τσακώνονται, από την άλλη πολύς κόσμος να τριγυρνάει εδώ κι εκεί με σπασμωδικές κινήσεις, υγρά τρομαγμένα μάτια και βλέμμα χαμένο στο κενό. Είχα κι εγώ φοβηθεί πολύ, πιο πολύ γιατί δεν είχα καταλάβει ακόμη τι ακριβώς συνέβαινε. Και ο υπόλοιπος κόσμος κρατούσε στα χέρια βαλίτσες κάθε χρώματος και μεγέθους – αναρωτιέμαι ακόμα ως τώρα αν εκείνοι είχαν προλάβει να τις γεμίσουν.

Δε θα σου πω πολλά ακόμη. Περάσαμε δύσκολα. Η μαμά αρρώστησε λίγο αφότου τελείωσε ο πόλεμος και τη χάσαμε, ήταν κουρασμένη, περισσότερο ψυχικά. Τον προπάππου σου δεν τον ξαναείδα να χαμογελάει από τότε παρά μόνο όταν του έδωσα μετά από χρόνια την οικογενειακή φωτογραφία που είχα γυρίσει να πάρω τότε που αφήναμε άρον-άρον τη ζωή μας, που έμελλε να γίνει θάνατος εάν δε βαδίζαμε μπροστά. Η βαλίτσα γέμισε από την καινούρια μας ζωή. Ρούχα και τρόφιμα που μας πρόσφεραν νέοι άνθρωποι, μυρωδιές κι εικόνες από νέους δρόμους κι ένα καινούριο σπίτι, αφού ανακτήσαμε την ελευθερία μας. Περάσαμε δύσκολες μέρες μα αυτή η βαλίτσα μού έμεινε πιο πολύ από κάθε τι. Φύγαμε χωρίς τίποτα σέρνοντάς την –άδεια και βαρειά– και βγήκαμε ζωντανοί σα νεογέννητα μωρά που δε ξέρουν ούτε να αναπνέουν, για να χτίσουμε από την αρχή μια ολόκληρη ζωή.

– Δηλαδή γιαγιά μου, η μαμά σας αντί να γεμίσει τη βαλίτσα με τα πράγματα σας, την πήρε άδεια για να βάλετε μέσα ό,τι θα αποκτούσατε;
– Ναι, μάλλον έτσι. Αλλά δεν το έκανε επίτηδες…

Ο μικρός σηκώθηκε και αφού κοίταξε μια παλιά φωτογραφία στο ράφι, έσκυψε και περιεργάστηκε για λίγο τη βαλίτσα. Η κυρία Ελπίδα έκλεισε την ιστορία της τόσο απλά ζητώντας απ’ τον εγγονό της μια χάρη.
– Ο πόλεμος μικρέ μου, είναι τρομερό πράγμα. Σε αλλάζει, χάνεις τον ειρμό σου και τα λογικά σου. Μα ίσως αυτός να είναι κι ο μόνος δρόμος να σωθείς, μουρμούρισε. Ο πόλεμος, να πεις στη δασκάλα σου, είναι καταστροφή.

Κι εγώ, δειλή, που τρέμω τις ίδιες μου τις σκέψεις και τις αναμνήσεις κάθομαι τώρα και γράφω ιστορίες με ξένους πρωταγωνιστές, ίσα-ίσα για να έχω την ψευδαίσθηση πως σώζω τον εαυτό μου από το πόνο του πολέμου και τον ξεριζωμό που βίωσα. Μα πρέπει να την τελειώσω…

Τώρα, σε μια σκοτεινή σοφίτα κάθεται κάποιος σκυμμένος πάνω απ’ τα λευκά χαρτιά σφίγγοντας ανάμεσα στα δάχτυλά του το μολύβι.

παραλήπτης: Άγνωστος

Γράφω σε σένα, ίσως έτσι καταφέρω και σε βρω. Άλλωστε κανένας άλλος δεν έμεινε, αλλά και να τους ψάξω ζωντανούς δε θα τους βρω. Εκείνοι χάθηκαν μες στα κύματα μα εσύ μέσα μου, υπάρχεις κάπου ακόμα το νιώθω…

Θυμάμαι πάντα τον πατέρα μου να μου λέει εκείνη την ιστορία κάνοντας φανερή την απίστευτη αγάπη και τον θαυμασμό για την γιαγιά του. Την έλεγαν Ελπίδα, όμορφο όνομα, θά ’θελα να κάνω μια κόρη να την ονομάσω έτσι. Μιλούσα για τον πατέρα μου, ναι… Από πολύ μικρός που ήμουν τον θυμάμαι να λέει αυτή την ιστορία με τη βαλίτσα και σχεδόν πάντα στο τέλος τόνιζε πως «Ναι! Όλα όσα δεν καταλάβαινα τότε βγάζουν τώρα νόημα, αχ ρε γιαγιά.»

Ξεκινώντας από την πατρίδα δεν πήραμε τίποτα παρά μόνο αυτή την ίδια βαλίτσα, άδεια, δίνοντας συνέχεια στον φαύλο κύκλο της επιβίωσης. Ψέματα… έβαλα κρυφά μέσα δυο-τρία τετράδια και κάμποσα μολύβια για να σιγουρευτώ ότι δε θα σε έχανα… τρομάρα μου. Πάγωσα και τα συναισθήματα μου ώστε να καταφέρω να επιβιώσω. Διάολε, δεν τα κατάφερα. Σ’ έχασα. Θέλω να ξεσπάσω, να κλάψω για όσα μου πήραν. Να προχωρήσω επιτέλους μπροστά, είναι καιρός. Αλλά δεν μπορώ. Παραμένω παγωμένος και αδρανής σε κάθε ερέθισμα. Αδύναμος να κλάψω, δεν έχω τίποτα να κάνω, δε βρίσκω νόημα πουθενά και μου τη δίνει αυτό.

Ο πόλεμος μας τα παίρνει όλα. Τη ζωή, το πιο πολύτιμο δώρο, το αφαιρεί χωρίς κανέναν δισταγμό, ακόμα κι αν δε σε σκοτώσει. Είναι κρίμα, γιατί ελάχιστοι βρίσκουν το κουράγιο να συνεχίσουν χωρίς τους ανθρώπους τους, την πατρίδα, την γλώσσα τους…

Δεν ήμουν έτσι εγώ. Είχα πάντα το χαμόγελο και την ελπίδα καβάτζα ακόμη κι αν μου ξερίζωναν τη ψυχή. Μάλλον εσύ ήσουν, όχι εγώ… ή μήπως εσύ είσαι εγώ; Μου έλειψες. Πόσο μπλέχτηκα κι αυτή τη νύχτα, δε θα βγάλω ποτέ άκρη έτσι. Είχε δίκιο η προγιαγιά, τώρα με τη σειρά μου καταλαβαίνω. «Χάνεις τον ειρμό σου και τα λογικά σου» αλλά έτσι κρατιέσαι να μην ενδώσεις στο πειρασμό του θανάτου. Ναι, μετά από όλα αυτά βγάζει νόημα.

Βούρκωσα… Δακρύζω… Είμαι σε καλό δρόμο. Θα σε βρω να ξέρεις και θα φτιάξω τη ζωή μου πάλι. Θα βγω μια βόλτα στη θάλασσα να σε ψάξω, εκεί συνήθως σε αισθάνομαι. Θα σε βρω! Κι όταν σε βρω θα αγωνιστώ ως το τέλος της ζωής μου, μέχρι κι η ίδια η λέξη πόλεμος, μαζί κι η φράση «Η ιστορία επαναλαμβάνεται» να διαγραφεί από κάθε γλώσσα κι οι επόμενοι ποτέ να μην τον γνωρίσουν. Θα σε βρω!..

Δικός σου,
Άγνωστος

Η Έλενα με το αναρτώμενο αφήγημα έλαβε μέρος στον λογοτεχνικό διαγωνισμό που προκήρυξε ο Δήμος Βύρωνα (2ος Διαγωνισμός λογοτεχνικής έκφρασης για εφήβους/ες και νέους/ες του έτους 2016 ‘‘Στο βλέμμα του Μπάυρον’’) και μοιράστηκε (με την Ελευθερία – Σοφία Ντραγκότι) το 1ο Βραβείο στην κατηγορία Πεζών Κειμένων Εφήβων. Η ‘‘Βαλίτσα’’ της συμπεριελήφθη στην έκδοση των έργων που υποβλήθηκαν στον παραπάνω διαγωνισμό. Η παρούσα είναι συνεπώς η δεύτερη, ξανακοιταγμένη κι ελάχιστα αλλαγμένη δημοσίευση.