«Ordnung herrscht in Berlin!»1
Στις 15 Γενάρη του 1919 η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση καταπνίγει την γερμανική επανάσταση των Σπαρτακιστών στο αίμα των αρχηγών τους. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λήμπκνεχτ πέφτουν νεκροί στα χέρια της Εθνικιστικής Πολιτοφυλακής (Freikorps).
«Η Ρόζα Λούξεμπουργκ σύρθηκε έξω από το ξενοδοχείο από τον υπολοχαγό Φόγκελ. Μπροστά στην πόρτα την περίμενε ο υπολοχαγός Ρούγκε που με δυο χτυπήματα του υποκόπανου τής έσπασε το κρανίο. Σχεδόν άπνους ρίχτηκε μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Ένας αξιωματικός χτύπησε την Ρόζα με την λαβή του περιστρόφου του. Ο υπολοχαγός Φόγκελ την πυροβόλησε στο κεφάλι. Το πτώμα μεταφέρθηκε μέσω του Τιεργκάρντεν και εκεί ρίχτηκε από ψηλά, από τη γέφυρα του Λίχτενστάιν στο κανάλι Λάνβεχρ. Το Μάη του 1919 [τεσσερισήμισι μήνες μετά!] το πτώμα βγήκε στην όχθη.»2 Η κηδεία της έγινε στις 13 Ιουνίου.
Από εκείνη τη νύχτα η Ρόζα πέρασε στο επαναστατικό πάνθεον ως μια από τις τιμιότερες και ιερότερες μορφές του παγκόσμιου κινήματος για τον εξανθρωπισμό του ανθρώπου.
Ποιο ήταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο συνέβη η ανήκουστη αυτή θηριωδία; Από την μία, η γερμανική σοσιαλδημοκρατία των Έμπερτ – Σάιντεμαν – Νόσκε, βασιλικότερη του (ηττημένου και έκπτωτου) βασιλέως, από την άλλη, η ανερχόμενη εθνικοσοσιαλιστική πανούκλα3, διάχυτη η απειλή από το μεγάλο φόβητρο του μπολσεβικισμού. Αλλά οι Σπαρτακιστές –για καλό και για κακό– δεν ήταν μπολσεβίκοι.
Παρόμοια με τον Θράκα απελευθερωτή των δούλων, τον αρχαίο Σπάρτακο, υπήρξαν ακατανίκητοι στο πεδίο του θάρρους και της ένοπλης πάλης, είχαν όμως απ’ τα πριν νικηθεί σε κάθε άλλο πεδίο. Γιατί δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν την παλαιά διαίρεση και να ανυψωθούν από την ηθική του πολεμιστή στον ρεαλισμό του παραγωγού.
Στην περίπτωση της Ρόζας, η συναισθηματική δικαίωση και το ηθικό κύρος που της απέδωσε η ιστορία είναι τόσο μεγάλο που επέρχεται μοιραία ένας επικίνδυνος κι ανιστορικός πολιτικός αποχρωματισμός έτσι που να μην ξέρει κανείς αν μιλάμε για μία πρώιμη Πασιονάρια ή για μία μητέρα Τερέζα.
Παραθέτω από το βιβλίο του André Prudhommeaux «Σπάρτακος, η Κομμούνα του Βερολίνου 1919» εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη 1981 (σσ.142-3) το καταληκτικό απόσπασμα από το τελευταίο της άρθρο στην εφημερίδα Die Rote Fahne (Η Κόκκινη Σημαία) γραμμένο λίγες ώρες πριν τη μαρτυρική της εκτέλεση:
«Η διεύθυνση [της επανάστασης] απότυχε. Μα η διεύθυνση μπορεί και πρέπει να ανανεωθεί από τις μάζες. Οι μάζες είναι ο αποφασιστικός συντελεστής, αυτές είναι ο βράχος που πάνω του θα θεμελιωθεί της επανάστασης η τελική νίκη.
Οι μάζες στάθηκαν στο ύψος τους, την ‘‘ήττα’’ αυτή την έκαναν πραγματικά έναν κρίκο στην αλυσίδα των ιστορικών εκείνων ηττών που είναι η δόξα και η δύναμη του διεθνούς σοσιαλισμού. Και γι’ αυτό μέσ’ απ’ αυτή την ‘‘ήττα’’ θα βλαστήσει η μελλοντική νίκη.
‘‘Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο!’’ Ηλίθιοι δήμιοι! Η ‘‘τάξη’’ σας είναι χτισμένη πάνω στην άμμο. Η επανάσταση αύριο ‘‘θα υψώσει τη βροντερή φωνή της ως τους ουρανούς’’. Τρομαγμένοι θ’ ακούσετε το νικητήριο σάλπισμά της: – Ήμουν, είμαι και θα είμαι!»
1. «Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο!» Η φράση με την οποία αναγγέλθηκε ο σφαγιασμός της εξέγερσης.
2. Πάουλ Φρέλιχ «Ρόζα Λούξεμπουργκ» εκδ. Ύψιλον.
3. Όπως έγραψε ο Ισαάκ Ντώυτσερ: «Με την δολοφονία της Ρόζας Λούξεμπουργκ η Αυτοκρατορική Γερμανία γιόρτασε τον τελευταίο της θρίαμβο, η Ναζιστική τον πρώτο.»
