Έχουν κάποια βαρύτητα τα βραβεία που δίνονται στο τέλος της σεζόν στους αθλητές; Αν οι ίδιοι οι αθλητές δεν δήλωναν «ευτυχισμένοι» κάθε φορά που τους βραβεύουν θα έλεγα ότι η αξία τους είναι μικρή – έτσι κι αλλιώς και χωρίς αυτά η αναγνώριση είναι για τους αληθινά μεγάλους εξασφαλισμένη. Ειδικά τα δημοσιογραφικά βραβεία που δίνονται στην Ελλάδα είναι ένα είδος άλλοθι των αθλητικογράφων απέναντι στην ίδια τη συνείδησή τους: οι πιο πολλοί ασχολούνται 364 μέρες το χρόνο με το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ και μια και μόνο μέρα θυμούνται τα κατορθώματα αθλητών σε σπορ που οι ίδιοι ελάχιστα παρακολουθούν και ψηφίζουν όποιον κατά τη διάρκεια της χρονιάς έχει κερδίσει κάποιο σημαντικό μετάλλιο. Δεν βγάζω τον εαυτό μου απέξω – έχω ψηφίσει κι εγώ ιστιοπλόους τα ονόματα των οποίων δυστυχώς δεν θυμάμαι, αθλήτριες της γυμναστικής που φίλοι μου είχαν πει ότι πέτυχαν κάτι σπουδαίο, πρωταθλητές του στίβου που μετά αποδείχτηκε ότι έπαιρναν χάπια με τις χούφτες. Φέτος βέβαια, επειδή ήταν ολυμπιακή χρονιά, τα αληθινά κατορθώματα τα είδαμε οι περισσότεροι με τα μάτια μας και δεν χρειαζόταν να ρωτάμε ποιος έκανε τι για να ψηφίσουμε. Αν ασχολούμαι με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι γιατί θα θελα να επισημάνω ότι ως αθλητικογράφοι χάσαμε μια ακόμα ευκαιρία για να δείξουμε στον κόσμο ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε το σπάνιο από το σημαντικό.

Το βραβείο και ο έπαινος

Γιατί γίνεται μια τέτοιου τύπου ψηφοφορία; Αν ο σκοπός είναι να ψηφίσουμε αυτόν που μέσα στη χρονιά πέτυχε τις πιο πολλές και τις πιο μεγάλες νίκες δεν χρειάζεται καμία ψηφοφορία. Θα αρκούσε μια επιτροπή που θα έπαιρνε τα αποτελέσματα των ελλήνων αθλητών, θα σύγκρινε τις διακρίσεις και θα έδινε ένα βραβείο δίκαιο, ζυγίζοντας αποτελέσματα. Αν η ψηφοφορία χρειάζεται είναι γιατί το βραβείο είναι διαφορετικό πράγμα από τον έπαινο. Το βραβείο, σε όλα τα λεξικά, ορίζεται ως «τιμητική υλική ή ηθική ανταμοιβή»: στην περίπτωσή μας το ηθικό του πράγματος μετρά σαφώς περισσότερο από το υλικό. Ο έπαινος από την άλλη, είναι «η επιδοκιμασία, η έκφραση καλών λόγων, η επίσημη τιμητική διάκριση για σπουδαίες πράξεις». Όταν πχ έχεις ένα Ολυμπιονίκη είναι πρέπον να τον επαινέσεις για το όποιο του κατόρθωμα, αλλά το βραβείο οφείλεις να το σκεφτείς λίγο παραπάνω. Το βραβείο μπορεί να δοθεί ως ηθική ανταμοιβή σε κάποιον που δεν τα κατάφερε, διότι κρίνεις πως η προσπάθεια του υπήρξε άξια τιμής. Ένα βραβείο έχει λόγο ύπαρξης, όταν δεν στέκεσαι απλά στο αποτέλεσμα, αλλά μετράς πολλά άλλα – αν δίνεται μόνο για το τελικό αποτέλεσμα τότε δεν υπάρχει λόγος να ψηφίζεις. Επίσης ένα βραβείο που αποδίδεται, όχι από κάποιο μεμονωμένο φορέα, αλλά από ειδικούς, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση οι αθλητικογράφοι, πρέπει να λειτουργεί και ως μήνυμα στο όποιο ακροατήριο: αλίμονο αν οι ειδικοί είναι απλοί χειροκροτητές των νικητών. Αν έτσι λειτουργούν ελάχιστα διαφέρουν από τους κλακαδόρους.  

Αληθινό μάθημα ζωής

Νικητής στην ψηφοφορία για τον τίτλο του καλύτερου αθλητή της σεζόν με βάση τους ψήφους της εγχώριας αθλητικογραφίας αναδείχτηκε ο καταπληκτικός αθλητής Λευτέρης Πετρούνιας – ένα παιδί με χαμόγελο και σπάνιες δυνατότητες που κατέκτησε στο Ρίο το πρώτο του χρυσό στους Ολυμπιακούς – το επισημαίνω γιατί είμαι βέβαιος πως θα μας φέρει κι άλλα και ίσως κάποτε να είναι και υποψήφιος για τον τίτλο του μεγαλύτερου έλληνα αθλητή: τόση εμπιστοσύνη του έχω. Ο Πετρούνιας πήγε στο Ρίο ως φαβορί για το χρυσό στους κρίκους και ως φαβορί κέρδισε. Είναι άξιος επαίνου και σίγουρα είναι μια από τις αθλητικές προσωπικότητες της χρονιάς. Όμως ο εμβληματικός αθλητής των τελευταίων ολυμπιακών αγώνων, ο άνθρωπος που συγκίνησε το πανελλήνιο, μετατρέποντας σε αγώνα ζωής την τελευταία του κούρσα λέγεται Σπύρος Γιαννιώτης. Και σε αυτόν έπρεπε να πάει το βραβείο του κορυφαίου της χρονιάς, όχι γιατί ενώ τερμάτισε πρώτος κατετάγη τελικά δεύτερος, αλλά γιατί η προσωπική του ιστορία ήταν ένα αληθινό μάθημα ζωής σε μια χώρα που τέτοια έχει ανάγκη. Ο Γιαννιώτης που ποτέ δεν τα παράτησε, ο Γιαννιώτης που βρήκε τη δύναμη να επιστρέψει και να διεκδικήσει ένα χρυσό μετάλλιο μετά την καταραμένη κούρσα στο Λονδίνο, ο Γιαννιώτης που έσκισε τα κύματα υπό το βλέμμα του έκπληκτου Χριστού Λυτρωτή, ο Γιαννιώτης που έκανε την Ελλάδα να ουρλιάζει στα αξέχαστα εκείνα τελευταία μέτρα, είναι μόνος του ένα μεγάλο κεφάλαιο αθλητικής ιστορίας. Όχι απλά έπρεπε να κερδίσει το σχετικό βραβείο, αλλά και να θεσμοθετηθεί ένα βραβείο με το όνομά του. Γιατί δεν είναι απλά σημαντικός, αλλά είναι αληθινά σπάνιος.

Χάσαμε μια ευκαιρία

Η αλήθεια είναι πως δεν τον ξέχασαν: ίσα ίσα. Του έδωσαν ένα ειδικό βραβείο fair play, για να τον τιμήσουν όσο τους άλλους νικητές – η πρόθεση των διοργανωτών ήταν τίμια. Πλην, όμως, η εγχώρια αθλητικογραφία έχασε μια μεγάλη ευκαιρία: ψηφίζοντας τον Γιαννιώτη θα έστελνε ένα μήνυμα ότι καταλαβαίνει τη δύναμη του αθλητισμού, την πραγματικά μαγική του φύση, την συγκίνηση που μπορεί να προσφέρει. Ο Γιαννιώτης δεν κέρδισε το χρυσό στο Ρίο, κέρδισε όμως κάτι σπουδαιότερο: το δικαίωμα σε ένα είδος αθανασίας – πράγμα σαφώς σημαντικότερο από ένα μετάλλιο. Ο μοναχικός αγώνας του Γιαννιώτη, ο  τεράστιος και απρόβλεπτος, αφού σχεδόν κανείς δεν περίμενε ότι το παλικάρι αυτό θα άντεχε τόσο πολύ, ήρθε να μας θυμίσει ότι όταν οι αθλητικογράφοι χρησιμοποιούν λέξεις όπως «άθλος», «κατόρθωμα», «έπος» δεν υπερβάλουν. Κρίμα που οι ίδιοι οι αθλητικογράφοι έχασαν την ευκαιρία να στείλουν το μήνυμα ότι μπορούν να βλέπουν πρώτα από όλα την αλήθεια των λέξεων που χρησιμοποιούν.

Ψηφίζω Σπύρο Γιαννιώτη

Εγώ βραβείο δεν μπορώ να δώσω, αλλά δημόσια ψηφίζω Σπύρο Γιαννιώτη ως αθλητή της χρονιάς. Το ξέρω πως για τον ίδιο δεν σημαίνει τίποτα: τον είδα να χαμογελάει με το βραβείο fair play, να δηλώνει ευτυχής, να μας ευχαριστεί για την ειδική διάκριση – έτσι κάνουν οι μεγάλοι. Και για αυτό είναι για μένα ο αθλητής της χρονιάς: γιατί είναι πολύ μεγάλος για μια χώρα υστερική με τις νίκες, που σχεδόν αδυνατεί να ξεχωρίσει το σημαντικό από το σπάνιο. Εγώ ψηφίζω Γιαννιώτη και απλά του ζητώ να συγχωρέσει την κατηγορία μας για την αδυναμία της να βραβεύσει, δηλαδή να διακρίνει το ποιος αληθινά αξίζει την ηθική ανταμοιβή για το κατόρθωμά του. Εγώ ψηφίζω Γιαννιώτη και τον ευχαριστώ γιατί με εκείνη την απίστευτη κούρσα στο Ρίο με βοήθησε κι εμένα και κάποιους χιλιάδες ακόμα συνέλληνες να νοιώσουμε για λίγο τι σημαίνει αθλητισμός και τι είναι αυτό που μας μαγεύει ακόμα. Εγώ ψηφίζω Γιαννιώτη γιατί αυτός τερμάτισε με τα μάτια κλειστά κάνοντας τα δικά μου τα μάτια να γεμίσουν δάκρυα…