Κάποτε την είδα να τραγουδάει ζωντανά στην Αθήνα. Κρατούσα ένα λουλούδι και της το έδωσα. Μου είπε στα ελληνικά «ευχαριστώ πολύ», χαμογέλασε και συνέχισε να τραγουδάει το Djelem-Djelem. Η φωνή της ήταν πράγματι ξεχωριστή. Καμιά άλλη τραγουδίστρια δεν είχα ακούσει ως τότε να βγάζει τόση δύναμη και πάθος και μέταλλο. Έμεινα έκπληκτος στην καρέκλα μου και απολάμβανα την μοναδική εμπειρία να έχεις μπροστά σου την Έσμα να σου τραγουδάει. Τελικά όλα όσα είχα διαβάσει για την Έσμα ήταν αλήθεια.
Και πριν λίγες μέρες, με αφορμή το θάνατό της διάβασα κάποια αφιερώματα στη ζωή και το έργο της. Μια σπουδαία προσωπικότητα που με το ταλέντο και τη επιμονή της κατάφερε να βάλει την τσιγγάνικη μουσική στη ζωή των γιουγκοσλάβων συμπατριωτών της, αρχικά,και αργότερα σε όλο τον κόσμο. Από τους πρώτους καλλιτέχνες που τραγούδησαν στην τσιγγάνικη γλώσσα, πρωτοπόρα στους αγώνες κατά του ρατσισμού αλλά και αγωνίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Ρομά, η Έσμα Ρετζέποβα (Esma Redzepova) είχε σαν βασικό όπλο τη φωνή της. Ένα όπλο απόλυτα αποτελεσματικό καθώς κανένας δεν μπορούσε να της αντισταθεί. Όμως, δεν ήταν μόνο η φωνή που την έκανε γνωστή αλλά και η μεγάλη, τεράστια, καρδιά της. Υιοθέτησε με τον σύζυγό της 47 παιδιά, κυρίως ορφανά πολέμου, και φρόντισε να μάθουν γράμματα και μουσική. Αυτή της η δράση είχε σαν αποτέλεσμα να προταθεί τρεις φορές για νόμπελ ειρήνης. Στη μουσική την ονόμασαν «η βασίλισσα της τσιγγάνικης μουσικής». Εκείνη έλεγε ότι είναι απλά μια Σκοπιανή τσιγγάνα. Σε περίπου 50 χρόνια καριέρας ηχογράφησε δεκάδες δίσκους και τραγούδησε παντού, μέχρι και στη Γιουροβίζιον, εκπροσωπώντας την πατρίδα της και τη φυλή της. Τη φυλή των Ρομά με την οποία δεν δίστασε να συγκρουστεί όταν παντρεύτηκε τον επίσης μουσικό αλλά όχι τσιγγάνο, Στέβο Τεοντοσιέφσκι (Stevo Teodosievski). Επίσης, τα τελευταία χρόνια γύριζε τον κόσμο παρέα με νεότερους και μάλλον περισσότερο «μοντέρνους» τσιγγάνους μουσικούς όπως οι Mahala Rai Banda και οι Fanfare Ciocarlia.
Έφυγε στα 73 της, πριν λίγες μέρες, μετά από σύντομη ασθένεια. Με τόσα τραγούδια, μάλλον δεν θα φύγει ποτέ.
