Στις 8/1/2016 είχα γράψει ότι μετά από δέκα χρόνια άκαρπης αναμονής περιμένουμε πλέον με ανυπομονησία την έναρξη λειτουργίας του Μουσείου εντός 4μήνου. Λίγες ώρες πριν παρέλθει το 4μηνο, το Μουσείο πράγματι ανοίγει τις πύλες του στο κοινό! Είναι τόσο πολλά τα συναισθήματα και οι σκέψεις, ώστε θα περιοριστώ σε κάποιες αρχικές πληροφορίες για το κτήριο, την ιστορία του θεσμού και τους ανθρώπους που εργάστηκαν για την επαναλειτουργία του. Με όλη τη συμπάθεια που μπορούμε να δείξουμε για την έρμη την γραφειοκρατία μας, θέλω να εστιάσουμε στα πρόσωπα και στα ονόματα των ανθρώπων που μόχθησαν για το μεγάλο έργο σαν να ήταν προσωπικό τους στοίχημα.

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Έκταση: 191 τ.μ. και 40 τ.μ. (με συνολικό ωφέλιμο εμβαδόν 119 τ.μ.) σε οικόπεδο 990 τ.μ.
Γενικός αριθμός εκθεμάτων: 665
Περίοδος καλυπτόμενη από την έκθεση: 9000 π.Χ. – 3ος αι. μ.Χ.
Προϋπολογισμός: 1.430.314 €
Τελικό κόστος: 1.020.000 €

ΧΡΟΝΙΚΟ του ΚΤΗΡΙΟΥ
1911: Ανέγερση κτηρίου
1920: Στέγαση Οικοκυρικής Σχολής
1975: Παραχώρηση από τον Κυθηραϊκό Σύνδεσμο Αθηνών
1981: Έναρξη λειτουργίας Αρχαιολογικού Μουσείου
1991: Προσθήκη ορθογώνιου κτίσματος 40 τ.μ.

ΧΡΟΝΙΚΟ του ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Μεσοπόλεμος: αίθουσα Γυμνασίου Χώρας
1951: Αρχειοφυλακείο στο Κάστρο της Χώρας
1959: Αίθουσα επί της κεντρικής οδού Χώρας
1981: Κτήριο Κυθηραϊκού Συνδέσμου στην είσοδο της Χώρας
2006: Διακοπή λειτουργίας (8-1-2006)
2016: Επαναλειτουργία (8-5-2016)

ΑΞΙΟΠΕΡΙΕΡΓΑ
1. Ο γνωστός μαρμάρινος λέων δεν είναι ενετικός αλλά αρχαϊκός (περί τα τέλη του 6ου π.Χ. αι.). Δεν είναι, μάλιστα, λέων αλλά … λέαινα!
2. Τα αρχαιότερα εκθέματα είναι τα μεσολιθικά εργαλεία και τα νεώτερα είναι τα ρωμαϊκά λυχνάρια.
3. Παραμένουν εκτός της έκθεσης: τα Ενάλια, το ναυάγιο Αντικυθήρων, τα ευρήματα του Μέντορα, ελάχιστα των ευρημάτων Σακελλαράκη (κοχλιάριο με γραμμική κ.ά.), η μαθητική πλάκα από την Χουστή, το γλυπτικό σύμπλεγμα Αφροδίτης – Ερωτιδέως το οποίο χρονολογήθηκε σε μεταγενέστερη εποχή και ασφαλώς τα Νεώτερα.
4. Αγνοείται πάντοτε η αναφερόμενη στη βιβλιογραφία αλλά μηδέποτε ευρεθείσα πινακίδα του Ναραμ-Σιν.
5. Εκτίθενται αντίγραφα αρχειακών εγγράφων που κάνουν μια μικρή αναδρομή στην ιστορία του Μουσείου.
6. Για πρώτη φορά διατίθεται ψηφιακή εφαρμογή ξενάγησης και προβάλλονται δύο κατατοπιστικά βίντεο, καλλιτεχνική – επιστημονική συνεργασία του Γιώργου Διδυμιώτη με την Κική Ψαράκη.
7. Στην σχετικά πλούσια κυθηραϊκή μας βιβλιογραφία προστίθεται το πρώτο βιβλίο σε σύστημα Μπράιγ.

Αυτοί που έσκαψαν και βρήκαν:
Ο προπάτωρ Βαλέριος Στάης,
οι Coldstream – Huxley που διενήργησαν την πρώτη συστηματική ανασκαφή,
ο Ιωάννης Πετρόχειλος, σταθερότερος θεράπων της κυθηραϊκής αρχαιολογίας,
ο Γιάννης Σακελλαράκης και η διάδοχός του, Αιμιλία Μπάνου,
ο Άρης Τσαραβόπουλος, ο άνθρωπος που άνοιξε την επιστήμη στην κοινωνία,
ο Cyprian Broodbank, ο οποίος έφερε σε αίσιον πέρας τη μεγαλύτερη έρευνα επιφανείας.
Ιδιαίτερη μνεία στους ερασιτέχνες αρχαιολόγους από τον Ιωάννη Καλούτση έως τον Άδωνι Κύρου κι ανάμεσά τους σε όσους (π.χ. Γιάννης Πρωτοψάλτης, Αλέκος Καστρίσιος κ.ά.) υποδεικνύουν θέσεις (πραγματικές και υποθετικές) ή προσφέρουν ευρήματα χωρίς να καταστρέφουν την πληροφορία της θέσης και του στρώματος.

Αυτοί που πάλεψαν με το θηρίο της γραφειοκρατίας:
Από Σπυρίδωνος Στάθη και Θεμιστοκλέους Πετροχείλου άρξασθε.
Ο Σοφιανός Καλούτσης ως πρόεδρος του Κυθηραϊκού Συνδέσμου παραχώρησε το κτήριο.
Η Ελένη Τζωρτζοπούλου εκ μέρους των Φίλων Μουσείων Κυθήρων κι ο Μανώλης Χάρος ως πρόεδρος του Κυθηραϊκού Συνδέσμου.

Αυτοί που σχεδίασαν κι εκτέλεσαν την επανέκθεση*:
Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων (υπό την διευθ. Στέλλα Χρυσουλάκη) με την εξαιρετικά –κατά την προσωπική μου εκτίμηση μετά από αλλεπάλληλες επισκέψεις– αφοσιωμένη εργασία της Κικής Ψαράκη, της Ιωάννας Μαυροειδή, του Γιάννη Σαμαντά, της Δέσποινας Τσάφου, της Σοφίας Λάμπρου, της Ελένης Μαζαράκη και του Λάζαρου Βαλσαμή.

Αυτοί που έχτισαν:
Την επισκευή του κτηρίου (μελέτη και επίβλεψη) εκπόνησε η Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων του Υπουργείου Πολιτισμού με υπεύθυνο τον Κωνσταντίνο Φρισήρα, μελετήτριες την Ελένη Λελούδα και την Άννα Οικονόμου και επιβλέποντες τον Αλέξανδρο Μπαλτζή και τον Γιώργο Σώρα. Τις εργασίες ανέλαβε κατόπιν μειοδοτικού διαγωνισμού η εταιρεία Αιγεύς Α.Τ.Ε. με υπεύθυνο μηχανικό τον Γιάννη Ηλιάδη. Απασχολήθηκε πλειάδα ξένων εργατών και τοπικών συνεργείων (Γιάννης Πρωτοψάλτης, Γιάννης Κασιμάτης, Apostol Diamanti κ.ά.) Ακολούθησε διαγωνισμός για την προμήθεια προθηκών: τη μελέτη εκπόνησε η Δέσποινα Τσάφου και την υλοποίηση πραγματοποίησε ο Εμμανουήλ Λιγνός.

Και αυτοί που θα εργαστούν στην καθημερινή λειτουργία του Μουσείου:
Ο Νίκος Κομηνός και (περιστασιακά) η Ερατώ Βήχου. Εκτιμάται ότι για την εύρυθμη λειτουργία** των Μουσείων (μην ξεχνάμε τα άλλα δύο: το Βυζαντινό στο Λειβάδι και των Οικοσήμων στο Κάστρο) απαιτείται η απασχόληση 3 – 5 ακόμα εργαζομένων.

* ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΕΠΑΝΕΚΘΕΣΗΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΡΓΟΥ – ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Στέλλα Χρυσουλάκη, ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ – ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΡΓΟΥ: Κυριακή Ψαράκη, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ: Κυριακή Ψαράκη, Ιωάννα Μαυροειδή, Αλέξανδρος Ανδρέου, Θεόδωρος Κουρεμπανάς, ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ: Φεβρωνία Ρεϊζίδου, ΜΟΥΣΕΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ – ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: Δέσποινα Τσάφου, ΜΕΛΕΤΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ: Γιώργος Χατζηλουκάς, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ: Εύη Πίνη, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ: Πόπη Γεωργοπούλου, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ: Αικατερίνη Παναγοπούλου, Γιάννης Σαμαντάς, Λάζαρος Βαλσαμής, Ελένη Μαζαράκη, Σοφία Λάμπρου, Ευαγγελία Αποστολακοπούλου, Ελισάβετ Δούκα, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ: Γιάννης Ασβεστάς, Παναγιώτης Βούλγαρης, ΖΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ – ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: Γιάννης Νάκας, Καλλιόπη Μητσοπούλου, Δημήτρης Κανάς, ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Radiant Technologies Α.Ε.Β.Ε. / TOOL Ε.Π.Ε., ΠΑΡΑΓΩΓΗ – ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ TΑΙΝΙΩΝ: Γιώργος Διδυμιώτης, ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Σπήλιος Πίστας, ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ – ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ: Θωμάς Σαψώνης, ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Άννα Αστρινάκη, ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ: Αικατερίνη Μαντέλη, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΡΑΣΗΣ: Φάρος Τυφλών της Ελλάδος, ΑΝΤΙΓΡΑΦΑ ΠΗΛΙΝΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ: ΘΕΤΙΣ AUTHENTICS ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΕΠΕ, Β. &΄ Δ. Υφαντή Ο.Ε., ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΕΚΘΕΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ – ΠΡΟΘΗΚΕΣ: Εμμανουήλ Λιγνός, Κατασκευές Μουσειακών Χώρων, ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ – ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ: Δημήτρης Δρόσος, ΑΚΡΥΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ – ΣΤΗΡΙΓΜΑΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ: Μίλτος Τσάφας, Νίκος Μυλωνάς, ΦΩΤΙΣΜΟΙ: Lighting Works, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ: Καλλιόπη Καλογέρου, Αμυγδαλιά Ανδρέου, Μαρία Θρουμούλη, Δήμητρα Κικίδου, Μαρία Δαμιανάκη, Μαλαματένια Νιφόρου.

** Ως εύρυθμη προτείνεται και ζητείται η λειτουργία από 9 π.μ. έως 8 μ.μ. ιδίως κατά την θερινή περίοδο (15/6 έως 15/9).