Η Κατερίνα Γώγου υπήρξε παιδί της Κατοχής και του Εμφυλίου. ‘‘Η αφελής του ελληνικού κινηματογράφου’’, ‘‘η αναρχική ποιήτρια των Εξαρχείων’’, ‘‘η αγία της καταραμένης τριάδας’’ (μαζί με το Νικόλα Άσιμο και τον Παύλο Σιδηρόπουλο) ήταν μερικοί από τους κλισέ χαρακτηρισμούς που της αποδόθηκαν όχι εντελώς άστοχα. Αλλά ποιος μπορεί να δει το βάθος μιας βασανισμένης ύπαρξης που έβαλε εθελούσιο τέλος στο σύντομο ταξείδι της διότι δεν έβρισκε πλέον κανένα νόημα και κανέναν προορισμό;

Κατερίνα Γώγου «Τρία κλικ αριστερά» Καστανιώτης, 1978

20. Α, ρε Σύντροφε που δεν πρόδωσες…

Μισθωτή εργασία – κεφάλαιο
‘‘ο ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού’’
‘‘η προδομένη επανάσταση’’
ά, ρε σύντροφε πόσο μάς λείπεις…

Ο καιρός σκουλήκιασε
πυρηνικές δοκιμές, λαϊκά μέτωπα, μπορντέλα
(πάει κι η Πορτογαλία)
υπερπαραγωγές των καθολικών και της μαφίας
γίνανε πολυεθνικές, δεν μας αφήνουν ν’ αγαπήσουμε
σύντροφε.

Χαφιέδες ανεβαίνουν τα σκαλιά μας
σκυλιά στα γήπεδα, μπορούν όποτε γουστάρουν
να μας κατεβάσουν το βρακί να μας πηδήξουν
ειρηνική συνύπαρξη και σοσιαλισμός-σε-μια-χώρα
ά, ρε σύντροφε νάξερες τι βαρύ φορτίο κουβαλάμε…

Οι Δίκες της Μόσχας, κανένας δεν άντεξε
έμεινες ολομόναχος
κι ο κόσμος ήτανε κουρασμένος, κει πάνω χτυπήσανε.
Τα ξέρεις, τί να σου πω.
Κι έπειτα συνεργαστήκανε. Τα ξέρεις, τί να σου πω.
Στην Κίνα, Γενάρης του 77, σφάζουν εργάτες,
κι αυτό φτάνει εδώ σαν ποίημα του Μάο
(τα πρόσωπα, λένε, πάλι φταίνε) ά, ρε σύντροφε
γιατί δεν πρόσεχες πιο πολύ;

Εδώ τα ίδια. Κρύβονται στο καβούκι τους οι άνθρωποι.
Τα ΚΚ είναι 2 και χιλιάδες οι ερμαφρόδιτοι ‘‘επαναστάτες’’.
Έτσι και λίγο φανείς μπόσικος πέρασες απέναντι.
Μην νοιάζεσαι όμως. Θα τα καταφέρουμε.

Μόνο νά, καμιά φορά κουράζομαι εγώ,
δεν έχω και δουλειά, με πιάνει το παράπονο καληώρα,
κι είναι τόσο που λείπεις πιο πολύ,
τότε που σε ‘‘μαλώνω’’ γιατί δεν πρόσεχες
και που δεν ντρέπομαι να κλάψω
και να γράφω ποιήματα
σύντροφε που δεν πρόδωσες
ζούμε την βαρβαρότητα.

Η στρατευμένη ποίηση τις πιο πολλές φορές δεν είναι σπουδαία ποίηση. Δεν πειράζει. Μεταδίδει ευκρινώς, και με την ειλικρίνεια του υποκειμενισμού, το κλίμα της εποχής. Στο ανθολογούμενο ποίημα, περιγράφεται με ασύνδετα σχήματα η κατάσταση στα τέλη της δεκαετίας του ’70: η διάψευση της επαναστατικής ελπίδας, η εγκατάλειψη της κομμουνιστικής ουτοπίας από τους ίδιους τους κομμουνιστές, η εμβληματική απουσία του αγιοποιημένου σύντροφου Τσε, η ντελικάτη κτηνωδία των δύο συστημάτων…
Αν ζούσε σήμερα η Κατερίνα των Εξαρχείων θα είχε κλείσει τα 75 και θα είχε πολλούς λόγους να γράψει το ίδιο ποίημα ακόμα πιο αιχμηρό και σκληρό για τις προδοσίες των ημερών μας.

Μένουμε με την απορία: τι θα έπρεπε να προσέχει πιο πολύ ο πανταχού απών σύντροφος; Δεν εννοεί, βέβαια, ότι θά ’πρεπε να προσέχει πώς να προδίδει καλύτερα. Ίσως, να είναι μόνο έτοιμος για το κόστος της σταθερότητάς του…